2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi Yayımlandı

10 Mayıs 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2025/6 sayılı Genelge ile, sanayi üretimi ve teknolojide bağımsızlığın amaçlandığı ve Türkiye’yi yüksek teknoloji üretimi ve ihracatında lider bir ülke konumuna getirmeyi amaçlayan 2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi’nin (“2030 Stratejisi”) yayımlanacağı belirtilmiş, hemen ardından 2030 Stratejisi yayımlanmıştır.

2030 Stratejisi’nin içinde; yüksek teknoloji, dijital ekonomi, yeşil dönüşüm, küresel entegrasyon, yapısal dönüşüm stratejileri ile öncelikli program ve projeler yer almaktadır.

Türkiye’deki Avrupa Birliği süreçlerindeki değişiklikler akabinde merakla beklenen strateji; öncekiler ile paralellik göstermekte ve ilerleyiş hedefinin değişmeyeceğini ortaya koymaktadır.

2030 Stratejisi uyarınca önemli başlıklar bazındaki kararlar aşağıdaki gibidir;

Yapay Zeka

Yapay zekanın farklı örneklerine atıf yapılarak birçok alandaki önemi vurgulanmıştır. Bu kapsamda 2024 yılında hazırlanan uluslararası bir çalışma olan “Yapay Zekânın Türkiye’deki Ekonomik Potansiyeli” raporuna atıf yapılarak yapay zekanın ekonomik büyümeye katkısına işaret edilmiştir. Türkiye’de bu zamana kadar yapay zeka alanında alınan aksiyonlardan bahsedilmektedir. Örneğin, TÜBİTAK BİLGEM bünyesinde kurulan Yapay Zekâ Enstitüsü, yapay zekâyı finans, tarım, iklim değişikliği, eğitim ve e-ticaret gibi alanlara entegre ederek hem kamu hem özel sektörün dijital dönüşümünü hızlandırmayı amaçlamaktadır. Enstitü tarafından geliştirilen Türkçe Büyük Dil Temel Modeli, Türkiye’nin bu alanda dışa bağımlılığını azaltmakta ve Türkçeye özgü üretken yapay zekâ sistemlerinin önünü açmaktadır. Ayrıca, TRUBA ve ARF gibi yüksek başarımlı hesaplama altyapıları, süper bilgisayarlarla birlikte bilimsel araştırmaların derinliğini artırmakta ve veri işleme kapasitesini genişleterek yapay zekâ uygulamaları için güçlü bir zemin sunmaktadır. Bunun yanında yapay zekanın sahte içerik üretimi (deepfake) teknolojisinin siyasi dezenformasyonun yayılmasını hızlandıracağına ve etik ve güvenli bir kullanımın sağlanması gerektiğine de dikkat çekilmektedir.

Dijital Dönüşüm

Dijital dönüşümde başarılı olmak için güçlü ve kararlı bir vizyon ile hareket edileceği ve sonucunda Türkiye’nin global rekabet gücünün artarak ekonomik bağımsızlığın ve toplumsal refahın yükseleceği belirtilmiştir.

Ayrıca işgücünün dijital dönüşümü hakkında da birtakım stratejiler belirlenmiştir. Örneğin, İŞKUR tarafından geleceğin meslekleri olarak belirlenen 100 meslek ile dijital dönüşüm kapsamında öne çıkan diğer meslek gruplarına yönelik Aktif İşgücü Programı çalışmalarının hızlandırılması, bu programlar aracılığıyla mesleki eğitim kursları ve işbaşı eğitim programlarının yaygınlaştırılmasının faydalı olacağı belirtilmiştir. Dijital dönüşüm alanında hayata geçirilen projeler sayılmıştır. Mayıs 2024’te KOSGEB, Avrupa İmar ve Yatırım Bankası (EBRD), TÜBİTAK Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE) ve anlaşmalı bankalar iş birliğiyle başlatılan KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programıyla ve Temmuz 2024’te başlatılan Dijital Dönüşüm Destek Programıyla, işletmelerin dijitalleşme süreçlerini hızlandırmaya yönelik yatırımlara finansman destekleri sağlanmaktadır. Diğer yandan, işletmelerin dijital dönüşüm yolculuklarında karşılaştıkları yasal ve düzenleyici zorlukları gidermek için kapsamlı bir mevzuat çerçevesi oluşturulmuş olup bu alanda rehberlik desteği de sunulmaktadır. Dijital dönüşüm alanında Dijital Türk Lirası ve KOSGEB Dijital Ödeme Sistemi olmak üzere iki örneğin üzerinde durulmuştur.

KOSGEB

KOSGEB, destek süreçlerinde başvurudan ödemeye kadar tüm aşamaları elektronik ortama taşımaktadır. Destek ödeme süreçlerini dijital ekonominin gerekleri doğrultusunda güçlendirmek ve KOSGEB desteklerinin elektronik ortamda izlenebilirliğini sağlamak amacıyla KOSGEB Dijital Uygulaması’nın hayata geçirileceği öngörülmüştür.

Dijital Türk Lirası

Türkiye’nin bölgesel ve küresel dijital ekonomideki yerini sağlamlaştırmak için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın oluşturduğu İş Birliği Platformu tarafından Dijital Türk Lirası projesi yürütülmektedir. Projenin ilk fazı kapsamında blokzincir tabanlı perakende dijital para sistemi, Merkez Bankası ve diğer Bankalarda bulunacak sunucu yazılımları ve dijital kimlik destekli Mobil Cüzdan uygulaması geliştirilmiştir. Projenin sonraki fazlarında ise çevrim-dışı ödeme, programlanabilir ödeme ve donanım cüzdan yetenekleri geliştirileceği öngörülmüştür. Dijital Türk Lirası sisteminin FAST ve e-Türkiye gibi mevcut altyapılarla entegrasyonu da sağlanacaktır.