Rekabet Kurulu’ndan Mastercard ve Visa hakkında soruşturma

Rekabet Kurulu 26.06.2025 tarihli toplantısında, küresel çapta kartlı ödeme sistemleri pazarında faaliyet gösteren Mastercard Incorporated ve Visa Inc. ile bu teşebbüslerin kontrol ettiği teşebbüsler tarafından 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında faaliyet gösteren bankaların diğer ödeme hizmeti sağlayıcılarına sağladığı ödeme/POS altyapısının yurt dışında bulunan işyerlerine kullandırılmasına izin verilmeyerek uluslararası ödeme çözümleri sağlayan ödeme hizmeti sağlayıcılarının faaliyetlerinin zorlaştırılması suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve/veya 6. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla (bu maddeler “hakim durumun kötüye kullanılması” ve “dikey anlaşmalarla piyasa dışlaması” gibi davranışları kapsıyor) soruşturma açılmasına, 25-23/552-M sayı ile karar verdi ve alınan bu karar Rekabet Kurumu’nun internet sayfasında 18 Temmuz 2025’de ilan edildi.

Soruşturma kapsamında Türkiye’de yerleşik bankalar aracılığıyla yurt dışındaki işletmelere yönelik kartlı ödeme/POS altyapısının uluslararası ödeme hizmeti sağlayıcılarına kapatıldığı ve Mastercard ve Visa’nın dijital cüzdan ve şema kurallarını kullanarak alternatif ödeme çözümlerini dışladıkları iddiaları değerlendirilecek ve kartlı ödeme/POS altyapısının yurt dışı merkezli işletmelere sunulmasının engellenip engellenmediği ve dolayısıyla rekabetin kısıtlanıp kısıtlanmadığı araştırılacak.

Soruşturma, yerinde inceleme ve delil toplama safhası ve taraflar savunmalarını vermesinden sonra tamamlanacak ve Rekabet Kurulu, soruşturma sonuçlarına göre taraflar hakkında ceza, yükümlülük ya da herhangi bir yaptırım uygulanıp uygulanmayacağına karar verecek.

Mevcut durumda Visa ve Mastercard tarafından yurtdışında yerleşik firmalardan Türkiye’de yerleşik ödeme kurumları tarafından düzenlenmiş ödeme kartları ile yapılan işlemlerin, yurtdışı firmanın bağlı olduğu acquirer bankadan geçmesi zorunlu tutuluyor. Bu işlem cross border işlem sayıldığı için komisyon/hizmet bedeli fiyatlaması da mevcut işlemlerden daha yüksek oluyor ve kart bankası da daha yüksek ücret ödemek zorunda kalıyordu; bir başka deyiş ile tüketiciye yansıtılan bedel de fazlalaşıyordu. Zira işlemlerde işlemin gerçekleştiği gün değil kesim tarihi kuru baz alınarak (takas gerekçesi ile) tüketici daha fazla ödeme yapmak zorunda bırakılıyordu.

Şayet soruşturma sonucunda Rekabet Kurulu tarafından Visa ve Mastercard’ın rekabeti engellediği tespit edilir ve yurtdışı firmaların Türkiye’de yerleşik ödeme kurumları tarafından düzenlenmiş ödeme kartları ile yaptığı tahsilatlarda sektördeki yerel ödeme hizmet sağlayıcılarının kullanımının engellendiği kesinleşir ise Türkiye’de lisanslı ödeme kuruluşlarının yurtdışında yerleşik üye işyerlerine Türkiye kartlarına dair işlemlerin geçirilmesi hususunda hizmet verebilir hale gelecek. Bu nedenle Rekabet Kurulu’nun Mastercard ve Visa hakkında başlattığı soruşturma, sadece bu iki teşebbüsün davranışlarının değerlendirilmesi değil, aynı zamanda Türkiye’de kartlı ödemeler pazarının yapısı, finansal teknolojilerin gelişimi ve tüketicilerin ödeme alışkanlıkları açısından çok önemli sonuçlar doğurabilir.