Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları Bilgi Sistemleri ve Teknolojik Altyapı Kriterleri
May 5, 2025Alternative Financing Method: Asset-Backed Securities
May 12, 2025
Alternatif Finansman Yöntemi: Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler
Mevcut ekonomik ortamda, artan faiz oranları ve yükselen riskler nedeniyle işletmeler geleneksel finansman yöntemlerine erişimde artan zorluklarla karşı karşıyadır; bu da şirketlerin geleneksel kredilere erişimini daha zor ve maliyetli hale getirmektedir. Banka kredilerine ulaşmadaki güçlükler ve halka arz süreçlerinin getirdiği yüksek maliyetler, şirketleri alternatif finansman seçenekleri aramaya yöneltmiştir. Bu bağlamda, Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (“VDMK”) çevik, ekonomik ve hızlı bir finansman çözümü olarak öne çıkmaktadır. VDMK’lar, şirketlerin mevcut varlıklarını teminat göstererek sermaye elde etmelerine imkân tanır ve geleneksel banka kredilerine uygun bir alternatif sunar. Yatırımcılar için ise, VDMK’lar teminatlı bir yapı ve çeşitlendirilmiş bir portföy sunarak daha yüksek getiri potansiyeli sağlar. Sonuç olarak, birçok şirket, finansman alternatifi olarak VDMK ve İpoteğe Dayalı Menkul Kıymet (“İDMK”) modellerini aktif şekilde değerlendirmektedir.
Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlere Genel Bakış
Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler, şirketlerin gelir üreten varlıklarını bir araya getirerek sermaye piyasalarında yatırımcılara satmak suretiyle fon sağlamalarına olanak tanıyan finansal araçlardır. Bu yöntem, likiditesini artırmak isteyen şirketler için esnek, maliyet etkin ve hızlı bir çözüm sunar.
Türkiye’de VDMK ihracı, Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”) tarafından düzenlenmekte olup, bu alandaki özel düzenlemeler arasında Varlığa veya İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler Tebliği (III-58.1) ile Sermaye Piyasası Araçlarının Satışı Tebliği (II-5.2) yer almakta; bu düzenlemeler varlık seçimi, yapılandırma ve uyum gerekliliklerini ortaya koymaktadır.
VDMK’ların Temel Bileşenleri
- Hukuki Çerçeve:
- VDMK ihracı, fon portföyüne dahil edilebilecek varlık türlerini belirleyen sermaye piyasası düzenlemeleri çerçevesinde gerçekleştirilir. Bu düzenlemeler, yasal standartlara uyumu ve dayanak varlıklardan elde edilecek nakit akışlarının sürdürülebilirliğini teminat altına alır.
- Varlık Seçimi ve Yapılandırma:
- Sürecin ilk aşaması, uygun varlıkların seçimi ve yapılandırılmasıdır; bu adım, düzenlemelere uyumun sağlanması ve yatırımcı güveninin korunması açısından kritiktir. Varlıkların, kalite ve hukuki geçerlilik gibi belirli kriterleri karşılaması gerekir.
- Fon Kuruluşu:
- VDMK’lar, genellikle SPK tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlarca kurulan fonlar aracılığıyla ihraç edilir. Bu fonlar, yasal koruma altındaki ve iflasa karşı korunaklı varlık havuzu niteliğindedir ve menkul kıymetleştirme süreci için ayrılmıştır.
- Düzenleyici Uyum:
- Menkul kıymetleştirme fonunun kurulması ve VDMK ihraç edilmesi, SPK’nın ön onayını gerektirir. Bu süreç, gerekli belgelerin sunulmasını ve açıklama yükümlülüklerine uyulmasını kapsar.
- Kredi Derecelendirme Süreci:
- Halka arz edilen VDMK’lar için kredi derecelendirme işlemleri zorunludur; bu derecelendirmeler, yatırımcılara kredi riski hakkında bilgi verir. Şeffaflığın sağlanması adına, kredi notlarının düzenli olarak güncellenmesi ve gözden geçirilmesi gereklidir.
- Bağımsız Denetim ve İzleme:
- Düzenleyici çerçeve, operasyonel bütünlüğün sağlanması ve yatırımcıların korunması amacıyla iç denetim ve dış denetim yükümlülükleri getirir. Bu kapsamda kapsamlı bir iç kontrol sisteminin kurulması ve düzenli denetimlerin yapılması gerekmektedir.
Türkiye’de önemli bir finansman aracı potansiyeline sahip olmasına rağmen, VDMK’lar henüz yaygın olarak kullanılmamaktadır. Karmaşıklık, düzenleyici belirsizlikler, yetersiz tanıtım, likidite sorunları ve maliyet gibi faktörler, daha geniş çaplı benimsenmesini kısıtlayan temel nedenler arasındadır. Ancak, düzenleyici çerçevenin iyileştirilmesi, piyasa bilinirliğinin artırılması ve piyasanın geliştirilmesiyle birlikte, VDMK’ların gelecekte çok daha önemli bir rol üstlenmesi beklenmektedir.
