1.   EYT düzenlemesi nedir?

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (“EYT”), sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan önceki bir tarihte olup kanunda düzenlenen prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını doldurmuş olan, bununla birlikte 9 Eylül 1999 tarihinde getirilen yasal düzenleme sebebiyle yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için ek bir kriter olarak belirli bir yaşı doldurması aranan kişileri ifade etmektedir.

EYT düzenlemesi ile; EYT kapsamına giren çalışanların emekliliğe hak kazanması bakımından “yaş şartı” kaldırılmakta ve böylece emeklilik koşulları kolaylaştırılmaktadır.

2.   EYT düzenlemesi kimleri kapsar?

Sosyal Güvenlik Kurumuna (“SGK”) bağlı çalışanlar bakımından EYT düzenlemesi;

• 8 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde sigorta kapsamında çalışmaya başlayan veya 9 Eylül 1999 tarihinden sonra çalışmaya başlamalarına rağmen (borçlanma, hizmet tespiti vb. sebepler uyarınca) sigortalılık kayıtları geriye götürülebilen ve
• İşe giriş tarihine göre kademeli olarak 5000 – 5975 prim gün sayısı olan ve
• Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresini dolduran çalışanları kapsamaktadır.

3.   EYT kapsamında emekli olan çalışanın talep edebileceği hak ve alacaklar nelerdir?

EYT kapsamında emeklilik, olağan emeklilik hali ile aynı sonuçları doğurmaktadır.

Çalışanın, bağlı bulunduğu İl/İlçe SGK Müdürlüğü’nden emekliliğe hak kazandığına dair yazı temin ederek işverene tebliğ etmesi ile birlikte işverenin çalışana kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar. Çalışan tarafından yazılı olarak kabul edilmesi durumunda kıdem tazminatının çalışana taksitler halinde ödenmesi mümkündür.

Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışan, ihbar tazminatına hak kazanamaz.

Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışan iş akdini derhal etkili olarak sonlandırabilir, ihbar öneli vermesine gerek yoktur. Bu nedenle, işveren de emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışandan ihbar tazminatı talep edemez.

Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışana işten ayrılma tarihi itibariyle mevcut tüm işçilik alacakları  (örneğin varsa kullanılmayan yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, UBGT ücreti, prim ücreti vb.) eksiksiz olarak ödenmelidir.

4.   İşverenin çalışanı EYT kapsamında emekliliğe zorlayabilmesi veya emeklilik nedeniyle işten ayrıldığını bildiren çalışanın çıkışına engel olabilmesi mümkün müdür?

EYT kapsamında emeklilik, çalışana tanınmış bir hak olup işverenin, ilke olarak, çalışanı emekli olarak işten ayrılmaya zorlayabilmesi veya emeklilik nedeniyle işten ayrıldığını bildiren çalışanın çıkışına engel olabilmesi mümkün değildir.

5.   Çalışanın EYT kapsamında emeklilikten sonra aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi mümkün müdür? Bu durumun işveren açısından sonuçları nelerdir?

Çalışan ve işverenin bu konudaki iradelerinin örtüşmesi durumunda çalışanın aynı iş yerinde çalışmaya devam edebilmesi mümkündür. Çalışanın EYT kapsamında emeklilik nedeniyle işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde yeniden aynı işveren nezdinde işe başlaması durumunda, işverenin çalışan için ödeyeceği sosyal güvenli destek priminin %5’lik bölümü Hazine tarafından karşılanır. Bir diğer ifadeyle, böyle bir durumda işveren, işyerinde çalışmaya devam eden çalışanı bakımından %5 oranında SGK destek primi teşvikinden faydalanır.

Yukarıda yer alan açıklamalarımız ve

• EYT kapsamında emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanların yeniden işe alımı noktasında dikkat edilmesi gerekenler ve alınması gereken önlemler,
• EYT kapsamında emekli olarak işten ayrılan çalışanların işe iadesi,
• EYT kapsamında emeklilik sonrası aynı iş yerinde çalışmaya devam eden işçinin işçilik hak ve alacaklarının durumu,
• EYT düzenlemesi nedeniyle işverenin karşılaşabileceği diğer riskler

 ve benzeri konulardaki her türlü soru ve talebiniz ile ilgili olarak sizlere destek olmaktan memnuniyet duyarız.

Makale Meral Arabacı, Tuğçe Turçal ve Özlem Çavuş Gerçek tarafından kaleme alınmıştır.